Μπονσάι
Η λέξη Μπονσάι στα ιαπωνικά αποδίδει ακριβώς τη σημασία της ομώνυμης τέχνης αφού ερμηνεύεται ως «δέντρο σε γλάστρα». Η φιλοσοφία των μπονσάι ξεκίνησε από την Ιαπωνία το 220 π.Χ. και πλέον απαντάται συχνά και στο δυτικό κόσμο καθώς αποτελεί τάση. Η αρχή της τέχνης είναι να διατηρηθεί ένα δέντρο, που σε ελεύθερη ανάπτυξη φτάνει αρκετά μέτρα πάνω από τη γη, σε πολύ μικρό ύψος και να επιβιώσει εκατοντάδες χρόνια ενώ θα αποτελεί πιστό αντίγραφο των αιωνόβιων δέντρων στη φύση.
Πρόκειται για δέντρα τα οποία κατά τα πρώτα τουλάχιστον 20 χρόνια της ζωής τους δέχονται τακτικά, επιδέξια και αυστηρά κλαδέματα με σκοπό να νανοποιηθούν. Κάτι τέτοιο απαιτεί πείρα καθώς και άριστη γνώση της μορφολογίας του κάθε είδους προκειμένου να μη νεκρωθεί το στέλεχος στο οποίο επεμβένουμε κάθε φορά. Οι ρίζες τους αναπτύσσονται σε μικρό βάθος και ένα κομμάτι τους επιβιώνει εκτεθειμένο πάνω από την επιφάνεια του χώματος. Το κάθε ένα από αυτά έχει διαφορετικές ανάγκες σε συχνότητα ποτίσματος, έκθεση στον ήλιο και τύπο χώματος για αυτό απαιτούνται διαφορετικοί χειρισμοί στην εκάστοτε περίπτωση. Οι μητρικές συνθήκες ισχύουν ανάλογα με το φυτό σε διαφορετικές όμως ποσότητες. Για να επιμηκύνουμε τη διάρκεια ζωής τους δε θα πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε σαν φυτά εσωτερικού χώρου αφού οι απαιτήσεις διαφέρουν.
Κάποια από τα είδη που προσφέρονται προς διαμόρφωση μπονσάι είναι:
- Πεύκο (Pinus sp.)
- Ταξός (Taxus baccata)
- Κέδρος (Cedrus sp.)
- Δρυς (Querqus sp.)
- Σφένδαμος (Acer sp.)
- Ίλεξ (Ilex aquifolium)
- Γλυτσίνια (Wisteria sinensis)
- Φορσύθια (Forsythia intermedia)
- Κράταιγος (Crataegus sp.)
- Τσιντόνια (Chaenomeles japonica)
- Προύνος (Prunus sp.)
- Ροδιά (Punica granatum)
- Γιασεμί (Jasminum nudiflorum)
- Βερβερίς (Berberis sp.) κ.α.
Οποιοδήποτε φυτάριο επιλέγεται για την διαμόρφωση μπονσάι δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 20 εκ. σε ύψος. Αφού αφαιρεθεί το μεγαλύτερο κομμάτι χώματος από τη ρίζα και μειωθεί ο όγκος του ριζικού συστήματος αρκετά στο τέλος κορυφολογείται το υπέργειο τμήμα του φυτού. Τοποθετείται απλώνοντας οριζοντίως τις ρίζες, φυτεύεται σε αβαθές κασπό με απλό χώμα και καλή αποστράγγιση και έπειτα ποτίζεται. Η διαδικασία φύτευσης γίνεται την Άνοιξη ή το Φθινόπωρο και αφού περάσουν 4-5 μήνες και εγκλιματιστεί έπειτα αρχίζει η διαδικασία της νανοποίησης με την τεχνική του κορυφολογήματος και της στρέβλωσης. Τα μπονσάι λόγω της ιδιαίτερης αισθητικής τους χρησιμοποιούνται συχνά στην αρχιτεκτονική τοπίου και τη διαμόρφωση κήπων ολοκληρώνοντας έναν Ιαπωνέζικο σχεδιασμό περιβάλλοντα χώρου. Συχνή είναι η επιβλητική τους παρουσία μεμονομένα σε γλάστρες που κοσμούν μπαλκόνια ή ακόμα και σε βραχόκηπους. Ωστόσο, η επιβίωσή τους σε διαμερίσματα δυσχεραίνει την κατάστασή αφού έχουν ανάγκη από καθαρό αέρα και καλό φωτισμό.